Likwidacja ubezwłasnowolnienia, asystenci osobiści, odejście od DPS-ów, respektowanie praw kobiet z niepełnosprawnością i inne. Komitet ONZ przyjął zalecenia dla Polski do realizacji Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami. Niemal w całości uwzględnił głosy polskich aktywistów. Rząd wysłał do Genewy delegację aż 25 osób - niewiele jednak zdziałały

Konwencję ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych podpisał w 2007 rząd Jarosława Kaczyńskiego, a ratyfikował rząd Donalda Tuska w 2012. Konwencja nakłada na Polskę obowiązek zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami możliwość pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka.

W marcu 2018 roku Komitet przedstawił Polsce listę zagadnień, do których nasze państwo musiało się odnieść. ONZ miał do Polski ponad 50 pytań – i w znacznym stopniu uwzględnił to, co do ONZ pisały działaczki i działacze zajmujący się prawami osób z niepełnosprawnościami oraz biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Na początku września 2018 w Genewie odbyła się sesja, podczas której Komitet zbadał, jak nasze państwo wykonuje Konwencję po raz pierwszy od jej ratyfikowania przez Polskę w 2012 roku. W sesji, poza zastępczynią RPO, której przemówieniepublikowaliśmy w OKO.press, uczestniczyli wysłannicy rządu (bardzo liczni – aż 25 osób), którzy mieli odpowiadać na szczegółowe pytania Komitetu.

„Odpowiedzi były żenujące. Zasłona dymna do przykrycia problemu” – mówi OKO.press Anna Rutz z Fundacji Elektrownia Inspiracji, członkini rady programowej Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami. Rutz była jedną z przedstawicielek organizacji społecznych, które brały udział w sesji. Ze względu na koszty podróży i pobytu w Genewie reprezentacja polskich organizacji pozarządowych była znacznie mniejsza niż delegacja rządu.

Jednak ostateczny kształt rekomendacji ONZ dla Polski jest wielkim zwycięstwem tego środowiska.

„Rekomendacje ONZ w dużej mierze pokrywają się z raportem Biura RPO i raportami organizacji pozarządowych” – tłumaczy Rutz. „W szczególności wzruszyło mnie, że tyle rekomendacji odnosiło się do praw kobiet z niepełnosprawnościami. To jest olbrzymi przełom w polskiej rzeczywistości”.

„To co udało nam się osiągnąć należy do kategorii zjawisk »nie sądziłam, że tego dożyje«” – mówi nam inna uczestniczka sesji Magda Szarota, współautorka alternatywnego raportu dla ONZ o sytuacji dziewczyn i kobiet z niepełnosprawnościami.

Co jeszcze? Komitet ONZ rekomenduje Polsce:

• Przyjęcie, z udziałem organizacji osób z niepełnosprawnościami, jednolitego systemu orzekania o niepełnosprawności, w pełni opartego na prawach człowieka;
• Odejście od poniżającej terminologii, takiej jak „upośledzenie umysłowe”, „niezdolność do pracy”, „niezdolność do pełnienia ról społecznych” lub „zależność lub brak zdolności do autonomii” i zastąpienie jej terminologią w pełni szanującą godność osób z niepełnosprawnościami;
• Zapewnienie aktywnego zaangażowania w projektowanie nowych przepisów oraz odpowiednich konsultacji z różnymi organizacjami osób z niepełnosprawnościami, w tym m.in. z kobietami, dziećmi, uchodźcami i osobami ubiegającymi się o azyl, osobami LGBT+, osobami z niepełnosprawnością psychospołeczną żyjącymi na wsi
• Uchylenie przepisów prawnych dopuszczających umieszczanie osób z niepełnosprawnościami w instytucjach z powodu niepełnosprawności psychospołecznej oraz zniesienie ograniczeń wolności osobistej osób w domach opieki społecznej;
• Wdrożenie środków legislacyjnych i praktycznych, w tym niezależnego monitorowania dla ochrony osób z niepełnosprawnościami, które pozostają w publicznych i prywatnych placówkach opiekuńczych i psychiatrycznych w celu wyeliminowania ryzyka przemocy lub nadużyć;
• Rozwijanie opartych na społecznościach lokalnych usług rehabilitacyjnych dla osób z niepełnosprawnością psychospołeczną;
• Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości opieki zdrowotnej dla wszystkich osób niepełnosprawnych w więzieniach;
• Zapewnienie szkoleń dla urzędników, sędziów, funkcjonariuszy organów ścigania, pracowników służby zdrowia, nauczycieli i personelu pracującego z osobami z niepełnosprawnościami, aby podnieść ich świadomość praw osób z niepełnosprawnościami, w tym do równości i niedyskryminacji, do informacji prawnych;
• Zalecenie ratyfikowania protokołu fakultatywnego do konwencji, dzięki czemu Komitet mógłby rozpatrywać indywidualne skargi  z Polski na nieprzestrzeganie Konwencji;
• Wprowadzenie przepisów w celu zapewnienia ochrony osób z niepełnosprawnościami przed dyskryminacją we wszystkich dziedzinach życia, w tym kompleksowego dochodzenia roszczeń oraz zakazanie tzw. dyskryminacji krzyżowej ze względu na niepełnosprawność, płeć, wiek, pochodzenie etniczne, tożsamość płciową i orientację seksualną;
• Zalecenie zaprzestania stosowania terapii konwersyjnej oraz wspieranie osób z niepełnosprawnością psychospołeczną z poszanowaniem tożsamości płciowej i orientacji seksualnej osoby;
• Zalecenie zniesienia przepisów uniemożliwiających zawieranie małżeństw i zakładania rodzin przez osoby z niepełnosprawnościami oraz opracowania kompleksowych systemów wsparcia pomocy rodzinom z dziećmi niepełnosprawnymi, a także rodzicom niepełnosprawnym;
• Wspieranie wdrażania racjonalnych dostosowań, zindywidualizowanego programu nauczania i edukacji włączającej w dostępnym środowisku oraz udzielanie odpowiedniej pomocy nauczycielom i szkołom we wspieraniu edukacji włączającej dla uczniów z umiarkowanymi i poważnymi niepełnosprawnościami.
• Przyjęcie kompleksowej, ogólnokrajowej strategii i planu działania na rzecz wdrożenia postanowień Konwencji, przy szerokim udziale organizacji osób niepełnosprawnych i dla zapewnienia całościowej zmiany dotychczasowego modelu opartego na opiece na rzecz modelu opartego na prawach człowieka.
• Więcej:kliknij